Het is altijd een prachtig en vredig gezicht; paarden die heerlijk staan te grazen in een grote groene weide. Iedereen kent wel het beeld van een ouder of schraler paardje, wat aan het eind van de winter enorm opknapt als hij weer lekker op de wei kan. Tegelijkertijd lees je tegenwoordig veel berichten over dat gras ongezond en zelfs gevaarlijk zou zijn voor paarden. Hoe zit dit?
 
Gras is enorm voedzaam voor paarden, het bevat heel veel goede stoffen, zoals eiwitten, en bepaalde vitamines (zoals C en E), en heeft over het algemeen een hoge energiewaarde. Vooral het voorjaarsgras is rijk, dit bevat vaak meer eiwitten en suiker dan het gras later in het seizoen. Daardoor is het uitstekend geschikt voor hoogdrachtige en zogende merries die er in het voorjaar veel baat bij hebben. 
 
Maar hoe gezond is gras voor onze paarden? In principe is gras gezond, maar in veel gevallen is het te rijk, en dan kan te veel gras voor problemen zorgen.
 
Voor alle paarden geldt dat weidegang in het voorjaar langzaam opgebouwd moet worden. Begin met een uurtje, en doe daar om de paar dagen een half uurtje bij. Als je dit te snel opbouwt, kan de stofwisseling van het paard zich niet snel genoeg aanpassen aan deze grote rantsoenverandering, en kan diarree of (gas)koliek het gevolg zijn. Wanneer je paard dunnere mest krijgt tijdens de opbouw en/of een bolle, opgeblazen buik heeft als hij van de wei af komt, dan is dit een teken dat de omschakeling niet soepel verloopt, en is het het beste om de weidegang nog te beperken. 
 
Voor te dikke paarden geldt dat je zeer voorzichtig en terughoudend moet zijn met weidegang. Voor hele sobere paarden kan weidegang leiden tot vervetting en tot Insuline Resistentie. Houdt zijn Body Condition Score goed in de gaten, en pas de hoeveelheid weidegang aan indien nodig.
 
Voor paarden die al Insuline Resistent zijn, geldt een nog grotere waarschuwing. Hierbij is het belangrijk om geen weidegang te geven zolang er symptomen van IR bestaan. Concreet betekent dit, dat je een paard geen weidegang geeft als hij hoefbevangen is, of recent hoefbevangen geweest is. Ook niet als hij ooit eens hoefbevangen geweest is, en op dit moment last heeft van overgewicht en/of een harde manenkam. 
Wanneer je deze paarden toch weidegang geeft, loop je een sterk verhoogd risico op hoefbevangenheid. 
 
Als je dit hebt gelezen denk je misschien dat het beter is om paarden helemaal niet op de wei te zetten. Toch kan weidegang heel belangrijk en heel waardevol zijn voor veel paarden. Warmbloeden en volbloeden kunnen er vaak veel beter tegen dan sobere rassen, en juist de paarden met een hogere energiebehoefte doen het vaak heel goed op gras. Gras kan echt een opkikker zijn voor een ouder paard wat moeite heeft om op gewicht te blijven, jonge paarden die verhoogde behoefte hebben aan energie en eiwitten omdat ze in de groei zijn, maar ook voor sportpaarden of voor recreatiepaarden die van een ras of type zijn met een hoge energiebehoefte. Deze paarden zullen over het algemeen ook niet veel te dik worden door weidegang, en deze paarden zijn soms juist in de winter wat moeilijker op gewicht te houden op alleen hooi. 
 
Conclusie
Gras is in principe gezond, maar wel rijk aan energie en eiwit. Het is dus gezond voor paarden die veel energie en eiwit nodig hebben, en geen stofwisselingsproblemen hebben. 
Voor sobere paarden is veel weidegang vaak te veel van het goede, waardoor juist problemen kunnen ontstaan. Bij deze paarden is beperkte weidegang aan te raden. 
Bij paarden die gevoelig zijn voor koliek is het vooral heel belangrijk om heel rustig op te bouwen.
Bij paarden die te dik zijn, oppassen met weidegang.
Bij paarden die hoefbevangen zijn, geen weidegang. 
LET OP: geen weidegang betekent niet dat het paard niet naar buiten kan! Een grote paddock is voor sobere paarden ideaal, zodat ze wel voldoende bewegingsruimte hebben op de momenten dat ze niet op de wei staan. Ook kan een goed graasmasker heel fijn werken bij sobere paarden, om de hoeveelheid gras die ze eten terwijl ze op de wei staan, te beperken.

Een tijdje geleden heb ik aan jullie gevraagd over welk onderwerp jullie graag meer wilden weten. Een aantal mensen vroeg zich af, in welke gevallen er extra aanvulling nodig is naast een Balancer, en hoe je dat kunt weten?

Het principe van een Balancer, is dat het de tekorten uit ruwvoer aanvult, dus waarom zou je dan nog iets extra's nodig hebben?

Er is maar 1 ding wat eigenlijk standaard zou moeten zijn naast weidegang in de zomer + een goede, geschikte Balancer, en dat is een zoutliksteen. Het meeste gras en hooi bevat te weinig zout. Om die reden is er ook al zout toegevoegd aan de Balancer, maar dit is maar beperkt mogelijk. Om de simpele reden, dat het brokje anders veel te zout zou worden, en veel paarden het dan niet meer willen eten. Het is daarom verstandig om het paard altijd de beschikking te geven over een zoutliksteen, van puur zout zonder andere toegevoegde mineralen.

Bij paarden die geen, of maar heel beperkt weidegang hebben (of in de winter), is het ook heel nuttig om 20-50 ml koudgeperste lijnzaadolie te geven per dag. Hiermee vul je omega 3 vetzuren aan, die in gras volop aanwezig zijn, maar in hooi snel teruglopen. 

Voor de meeste (sobere) paarden is de voeding dan compleet. 

Dus:

Weidegang (zomer) + Balancer + zoutliksteen
OF
​Hooi + Balancer + zoutliksteen + koudgeperste lijnzaadolie

Redenen om daarnaast nog andere aanvulling te geven, zijn o.a.:

- paard blijft / wordt te mager 
- paard wordt intensief gereden
- paard heeft slechte tanden, en kan daardoor niet genoeg hooi eten
- slechte kwaliteit ruwvoer 
- drachtige / lacterende merrie
- eenzijdig ruwvoer zoals graszaadhooi

Ik ga in volgende blogs nog verder in op welke aanvulling ik dan in dergelijke gevallen adviseer.

Ik laat supplementen voor specifieke problemen, zoals voor gewrichten, problemen met de hengstigheid, e.d. hier even buiten beschouwing 

​Zomaar een van de vele interessante vragen die ik vandaag kreeg. In theorie is het antwoord op deze vraag JA. Maar het probleem zit hem juist in die gevarieerde voeding. Onze paarden eten niet gevarieerd. Ze eten heel erg eenzijdig. Ze grazen altijd op hetzelfde weiland, met dezelfde grassoorten, wat op dezelfde manier bemest wordt (of niet bemest wordt). Ze eten hetzelfde hooi, van dezelfde leverancier, van hetzelfde land, wat ook weer op dezelfde manier bemest wordt. In het gunstigste geval zou dit hooi een mix bevatten van veel verschillende grassoorten, en veel kruiden. In de praktijk bevat het vaak maar een paar grassoorten, en geen kruiden. Kruiden in hooi zijn heel lastig, want als je allerlei kruiden tussen je gras laat groeien, wie gaat er dan heel het land stap voor stap aflopen om te controleren of er geen giftige onkruiden tussen zitten? Dat is in de praktijk gewoon niet te doen voor een boer die hectares grasland heeft om te hooien. En niemand wil natuurlijk het risico lopen op een giftig onkruid in het hooi. Dus voeren we veilig, maar eenzijdig hooi. 
 
De bodem verschraalt. En stoffen die niet in de bodem zitten, kunnen ook niet in je gras of in je hooi zitten. In heel West-Europa zit er bijvoorbeeld veel te weinig selenium, koper en zink in de bodem. Dit zien we terug in de hooianalyses. Deze stoffen zitten dus te weinig in gras, en in hooi. 
 
Paarden eten in de natuur geen hooi, die eten gras. Stengelig, droog, dor, uitgebloeid gras. Maar het gras staat nog wel met zijn voetjes in de grond. En zodra we dat gras maaien en hooien, zijn er bepaalde vitamines die daar niet zo goed tegen kunnen. Vitamine E is een hele bekende vitamine, waaraan veel paarden een tekort hebben. Dit komt doordat onze paarden niet zomer en winter, dag en nacht gras eten wat nog met zijn voetjes in de grond staat. Ze eten een groot gedeelte van de tijd hooi. En hooi bevat te weinig vitamine E, zelfs voor een paard wat recreatief gehouden wordt, en geen of heel weinig arbeid verricht. Als een paard intensief gereden wordt, stijgt de vitamine E behoefte nog verder, en is het tekort groter.
 
Kun je dit aanvullen door het geven van kruiden?
 
Kruiden zijn heel gezond voor een paard, en bevatten veel stofjes die een waardevolle aanvulling kunnen zijn op het rantsoen van je paard. Maar de tekorten aan vitamines, mineralen, en sporenelementen aanvullen met een huis-tuin-en-keuken-kruidenmengsel, dat gaat niet. Een paard eet ongeveer 10 kg (!) voer per dag. Hopelijk bestaat het grootste gedeelte daarvan uit gras en hooi. Maar als we het paard een handjevol kruiden geven, dan is dat wat betreft aanvulling van vitaminen, mineralen en sporenelementen slechts een druppel op de gloeiende plaat. Een beetje alsof wij zelf alleen maar elke dag spinazie zouden eten (op zich gezond hoor, spinazie, maar wel een beetje eenzijdig), en dat eenzijdige dieet van alleen spinazie, willen aanvullen en rechttrekken met 1 kopje kruidenthee. Dat gaat niet….
 
En dus hebben we een passende aanvulling nodig, voor al de stoffen waarvan we weten dat ze niet voldoende in gras en hooi zitten, maar die het paard wel nodig heeft. Als je een zo natuurlijk mogelijk rantsoen nastreeft, zonder krachtvoer, of met zo min mogelijk krachtvoer, dan is een goede Balancer de juiste keuze. 
 
Kies voor een uitstekende Basic Balancer zonder poespas voor de Balancer Brok, Balancer Brok Plus, of Balancer Granulaat Plus. Ideaal voor alle paarden die genoeg energie uit hooi en gras halen, en alleen een aanvulling nodig hebben op precies die stoffen, die daar onvoldoende in zitten. 

Het zal velen verrassen, maar het antwoord hierop is JA!In 70-90% van de gevallen is de oorzaak van hoefbevangenheid endocrien, d.w.z. het heeft een hormonale oorzaak. Deze paarden zijn Insuline Resistent (IR). De grootste veroorzakers van IR zijn dan weer EMS (Equine Metabolic Syndrome) en PPID (Pituitary Pars Intermedia Dysfunction. ‘Pituitary gland’ is de Engelse naam voor hypofyse. Bij PPID functioneert een gedeelte van de hypofyse -de pars intermedia- niet zoals het hoort. Vroeger werd deze aandoening Cushing genoemd).

Dus:

EMS --> IR --> hoefbevangen
of
PPID --> IR --> hoefbevangen

Een paard kan dus IR worden wanneer het te dik is, maar een paard hoeft niet te dik te zijn om IR te zijn, en niet ieder dik paard heeft IR. Een te dik paard heeft wel een verhoogde kans om IR te ontwikkelen.

IR is de grootste risicofactor voor het ontstaan van hoefbevangenheid (HB). De overige gevallen worden veroorzaakt door zaken als: aan de nageboorte blijven staan, ineens teveel granen/krachtvoer (b.v. bij een paard wat is uitgebroken en veel te veel heeft kunnen eten), galopperen op verharde weg, overbelasting a.g.v. een kreupelheid aan een ander been etc)

Ik focus nu op IR als oorzaak, omdat bij de andere oorzaken het ontstaan acuut is, en de eigenaar ook meestal wel weet wat de oorzaak is.

Een paard wat eenmaal IR is, heeft een aangepast dieet nodig om HB te voorkomen. Dit aangepaste dieet houdt o.a. in een beperking van de hoeveelheid suikers + zetmeel tot minder dan 10%. Hierdoor valt gras meestal af, en ook alle soorten granen zijn ongeschikt om te voeren aan een IR paard.

Wat is belangrijk wanneer je paard IR is?:

• geen granen! ook niet een beetje!
  

• geen gras (sommige paarden kunnen in een later stadium, wanneer de IR onder controle is, beperkt weidegang hebben)
• geen enkel voer met een gecombineerd suiker + zetmeel gehalte van 10% of meer! 
• extra omega 3
• extra vitamine E
• mineralen en sporenelementen gebalanceerd op het hooi
  

Wat vaak vergeten wordt, is dat ook hooi meer dan 10% aan suikers + zetmeel kan bevatten. Bij een paard wat IR is, is het dus altijd noodzaak om het hooi te laten testen. Wanneer het gehalte aan suikers + zetmeel iets hoger is dan 10%, dan is het verstandig om het hooi enkele uren te laten weken in water en goed uit te spoelen. Een gedeelte van de suikers zijn in water oplosbaar en die  spoel je er dus uit. Maar wanneer het suiker + zetmeel gehalte van je hooi veel meer is dan 10% dan is dat hooi niet geschikt voor een IR paard, en wanneer je het toch voert, loop je een groot risico dat het paard na verloop van tijd hoefbevangen wordt.

Selenium is een van de zogenaamde sporenelementen, dat zijn een soort mineralen waar maar hele kleine hoeveelheden van nodig zijn. Maar dat maakt selenium niet minder belangrijk! Serieuze problemen zijn geassocieerd met een tekort, zoals:

• pijnlijke spieren

• verminderde prestatie

• verminderd uithoudingsvermogen

• verminderde werking immuunsysteem

• bloedarmoede

In West-Europa zit over het algemeen heel weinig selenium in de bodem, hierdoor zit er gewoonlijk ook heel weinig selenium in ons gras en in ons hooi. Gemiddeld bevat hooi in Nederland, 65 mcg selenium per kg Droge Stof (DS)(bron: BLGG). Wanneer een paard van 500 kg vrijwel onbeperkt hooi eet, zal hij zo'n 10 kg aan DS opnemen. Hiermee krijgt hij dan 650 mcg (=0,65 mg) selenium binnen. De absolute minimale hoeveelheid die nodig is voor een paard van 500 kg wat geen arbeid verricht, om normale gezondheid te behouden is 1 mg per dag. Beter is om een wat ruimere hoeveelheid te geven, zeker als het paard arbeid verricht. 1,5 - 2 mg per dag is een prima uitgangspunt (in totaal, inclusief het hooi/gras). Seleniumtekort kan worden aangetoond in het bloed, en is een veelvoorkomend verschijnsel bij paarden die enkel hooi of gras eten en geen aanvulling krijgen. Ook paarden die minder dan de aanbevolen hoeveelheid krachtvoer krijgen, hebben vaak een tekort.
Wanneer je je hooi laat analyseren, laat dus altijd het gehalte aan selenium ook bepalen (dit zit niet in alle standaard testen, vraag dit dus vantevoren goed na!).

Toxiteit
selenium is een veelbesproken sporenelement, omdat er ook een relatief lage grens is voor toxiteit en er dus ook bij chronische overdosering problemen kunnen ontstaan. Bij een dagelijkse inname van meer dan 10x de aanbevolen hoeveelheid kunnen problemen ontstaan. Laat bij twijfel je hooi analyseren en/of het bloed van je paard onderzoeken, en geef niet meerdere hooggedoseerde supplementen tegelijkertijd.